آینده نگری بازار لوازم خانگی ایران ,

نامه برخی از فعالان حوزه تولید لوازم خانگی در سال 1400 به بیت رهبری منجر به دستور موکد رهبر و بیت به رئیس جمهور و ابلاغ آن به وزارت خانه های مربوطه من جمله وزارت صمت و وزارت اقتصاد گشت. (اینجا را ببینید)

حال می‌خواهیم چشمانمان را ببندیم وده سال جلوتر را ببنیم سال 1410!؟

بنظر شما وضعیت لوازم خانگی ایرانی در سال 1410 چگونه است؟ وضعیت بازار لوازم خانگی چطور؟
آیا در آن سال انتظارات از صادرات لوازم خانگی و اشتغال پایدار در این حوزه محقق شده است یا فقط فرصتهای اقتصادی از عده ای گرفته به گروه دیگری داده شده است و عامه مردم و اقتصاد ملی نیز همچنان در گیرو دار مشکلات سرسام آور امروزی همچون گرانی،تورم، بی کیفیتی محصولات تولید داخل، نایاب بودن و کمیابی کالاها، احتکار، بیکاری و وابستگی شدید به اقتصاد نفتی و رانتی است؟

پاسخ به این پرسش ها می‌طلبد به چند موضوع مهم توجه داشته باشیم:
1-    تحلیلی از روابط اقتصاد کلان در ایران داشته باشیم. چون به هر حال اقتصاد لوازم خانگی، صنعتف تولید وبازار لوازم خانگی کشور جزئی از اقتصاد ایران هست و در این اقلیم رشد و نمو کرده است یا در جاهایی متوقف شده است.
2-    اطلاعات نسبتا جامعی از حوزه تخصصی لوازم خانگی داشته باشیم تا بدانیم نقاط ضعف وقوت این بخش چیست؟ اهمیتش برای چیست؟ آثار و تبعات اجتماعی،سیاسی،اقتصادی و حتی فرهنگی این حوزه چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی چگونه است؟ روابط درون صنفی این حوزه به چه شکلی است؟روابط این بخش با سایر حوره های اقتصاد ملی و منطقه ای چیست؟
3-    نیم نگاهی به برنامه ها،فرآیندها و روندها فعلی داشته باشیم و در نهایت ببینیم برآیند این وجوه مار با به چه آینده های محتملی رهنمون می‌کنند.

الف) اقتصاد کلان ایران بستر رشد و توسعه یا افول و از دست رفتن فرصت درخشش لوازم خانگی
بی شک یکی از عواملی که می‌تواند منجر به رشد و توسعه یا افول جایگاه لوازم خانگی و از دست رفتن فرصت رهایی اقتصاد ایران از اقتصاد نفتی شود وجود بسترهای محیا برای هر دو سویه است.
اقتصاد لوازم خانگی ایران هم به عنوان بخشی از اقتصاد کلان ایران تا حدی درگیر فساد اداری، رانت، توزیع نابرابر فرصت ها، خودمحوری و خیلی عوامل مضره اقتصادی – اجتماعی هست.
البته بنا به خواستگاه این حوزه شدت عوامل مضره در بخش لوازم خانگی متفاوت از سایر بخش های اقتصادی است.
قدمت دیرینه، فناوری بومی و دسترسی سهل به مواد اولیه در برخی از شاخه های لوازم خانگی نقطه قوتی است که معایب اقتصاد کلان را تخفیف داده است و به تاب اوری این حوزه در بدترین شرایط اقتصادی کمک کرده است.

مثلا قابلیت های ظروف چینی و شیشه ای که شاخه ای از حوزه لوازم خانگی است عوامل مضر اقتصاد کلان را به حداقل رسانده است. اگرچه مزایای این شاخه از صنعت لوازم خانگی باعث شد که شاهد کمترین افزایش قیمت در محصولات شیشه و چینی حتی در سخت ترین شرایط تحریمی و اقتصادی کشور باشیم اما همین حوزه هم اگر درگیر پیچ و خم فعالیت های اداری یا فساد سازمان یافته و بروکراسی مضرره اداری شود یا از صادرات محصولاتش چشم پوشی کند و نگاه و رویکرد صادراتی به کالا را نداشته باشد دچار آسیب های فراوان می‌شود و با همه مزیت هایش به یک صنعت رو به افول و مرگ مبدل می‌شود.

گسترش و پراکندگی اقتصاد لوازم خانگی یکی دیگر از عوامل بخشی این حوزه است که توانسته معایب اقتصاد کلان ایران را در صنعت و بازار لوازم خانگی به حداقل برساند.
این گستردگی هم در تنوع و طیف محصولات لوازم خانگی - که شامل وسایل سرمایشی، گرمایشی گرفته تا چینی و بلور و سرویس قابلمه و لباسشویی ویخچال – و هم در بازار لوازم خانگی ایران کاملا مشهود است و به تبع این دو مورد وارد کنندگان و تولید کنندگان لوازم خانگی نیز از تنوع و کثرت زیادی برخوردار هستند.
شما در هر شهر و محله ای فروشگاه لوازم خانگی حتی فروشگاهی در حد فروش محصولات کادویی را مشاهده می‌کنید. این گستردگی در خودرو، موبایل و سایر حوزه ها کمتر دیده می‌شود اگرچه بازار خودرو و موبایل هم بنا به دلایل گوناگونی در حال رشد در سطوح مختلف جامعه هستند اما باز هم اولویت توسعه و رشد با بازار لوازم خانگی خواهد بود.
نتیجه این گسترش و پراکندگی اقتصاد لوازم خانگی کاستن از ویژگی نامطلوب اقتصاد ایران یعنی انحصار و تحقق مزیت رقابتی در این حوزه شده است.
جمیع عوامل یاد شده به علاوه ی ورود نیروی انسانی فرهیخته به بازار وصنعت لوازم خانگی کشور حتی این بازار و صنعت گسترده را گسترده تر کرده است به گونه ای که بیشترین فعالیت فروشگاه های اینترنتی درحوزه لوازم خانگی است. اما نحوه برخورد فعالین این حوزه و سیاست گذاران با این قشر تازه پیوسته به حوزه لوازم خانگی ایران می‌تواند دو سرنوشت متفاوت را برای صنعت و بازار لوازم خانگی کشور رقم بزند.:
1-    افزایش آسیب ها و مبدل شدن نقاط قوت به ضعف
2-    رفع نقاط ضعف و تاریک اقتصاد لوازم خانگی و رسیدن به جایگاهی کاملا رقابتی در عرصه بین المل در منطقه و حتی سایر نقاط جهان.

ب)اطلاعاتی تقریبا جامع از حوزه اقتصاد لوازم خانگی
اقتصاد لوازم خانگی ایران بر خلاف بخش های مختلف اقتصادی کمترین تاثیر را از دولت دارد و به اصطلاح معروف یک بخش با اقتصاد دولتی یا خصولتی نیست. اگر چه همین بخش هم بازیگران دولتی دارد. این بازیگران عموما شرکت ها و برندهایی هستند که پس از انقلاب کارخانه هایشان مصادره شد و تحت سرپرستی دولت اداره می‌شود مثلا شرکت پر افتخار شهاب تولید کننده قدیمی انواع تلویزیون و رادیو تحت نظر سازمان اقتصادی کوثر سازمان دولتی وابسته به بنیاد شهید و امور ایثارگران است که سابقه کاری اش به سال 1324 با فعالیت در حوزه رادیو شهاب برمی گردد.
از دیگر بازیگران دولتی حوزه تولید لوازم خانگی می‌توان به شرکت صنام (سمارت الکترونیک) با برند صنام وابسته به هلدینگ اتکای وزارت دفاع اشاره کرد که در سال 1372 در حوزه محصولات صوتی تصویری تاسیس شد و حتی جاروبرقی وکولر آبی با نام صنام در بازار داشته است و دارد.
اما در کنار بازیگران دولتی و خصولتی لوازم خانگی؛ بازیگران مردمی هم بوده اند.
از قضا عمر برخی از بازیگران فعال وموثر در حوزه لوازم خانگی کشورمان هم به نسبت سایر صنایع جوان تر است مثلا امرسان 40 ساله، دیپوینت 24 ساله است.

قطعه های مختلف و آماده پازل لوازم خانگی ایران

اگربه صنعت و بازار به صورت یکپارچه نگاه کنیم و بازار را هم مامنی برای تامین مالی صنعت بدانیم و هم محفلی که رقابت و کیفیت؛ سمت و سوی تولید و تولید کننده را مشخص می‌کند با چشمی باز می‌توانیم تکیه های مختلفحوزه لوازم خانگی ایران را ببینیم که به چه زیبایی در کنار هم جای می‌گیرند تا پازل لوازم خانگی ایران به عنوان یک بخش پیشران اقتصاد ملی در ایران و منطقه خودنمایی کند.

تجربه قریب به ده ساله شخص ام می‌گویذد همان گردش مالی لوازم خانگی که بارها ازش یاد کرده ام آن چنان قدرتی را به گروه ها و مجموعه های فعال در بازار لوازم خانگی ایران یعنی امین حضور داده است که کمتر گروه و مجموعه ای است یا برند لوازم خانگی نداشته باش. فرقیهم نمی‌کند چه آنهایی که رسمی کار می‌کنند و دفتر و تشکیلاتی منظم و مرتب دارند چه آنهایی که اکثر فعالیتشان به صورت غیر رسمی و غیر شرکتی است.

فروشندگان و بازاریان لوازم خانگی یا برند ثبت شده به نام خود دارند یا در فکرش هستند. این مسیر طی ده در امین حضور تهران و حتی سایر بازارهای لوازم خانگی کشور از اصفهان و تبریز و مشهد گرفته تا حتی شهرهای مرزی مثل مرند و بانه تا حد زیادی به نوع کالا و گردش کالایی آن در چرخه اقتصادی برمیگردد.

میزان گرانروی لوازم خانگی در کشور عاملی برای موفقیت بازار و تولید کننده

لوازم خانگی نه به اندازه مواد غذایی وشوینده سرعت در گردش دارند که به حجم وسیعی از منابع مالی نیاز باشد و نه ان چنان دیرگرد هستند همچون خودرو ومسکن که سالیان دراز؛ سرمایه آورده شده به صاحبانش بر نگردد.

همین سرعت گردش مالی لوازم خانگی سبب می‌شود که دخل و خرج مخارج روزانه، ماهانه و سالانه بازاریان این حوزه به نحوی سر و سامان یابد که نفع در حرکت باشد نه سکون. البته این حوزه هم بی تاثیر از سایر المان های اقتصادی مثل کمبود کالا یا افزایش و کاهش نرخ ارز و امثالهم نیست اما در مجموع بازاریان این حوزه توانسته اند تطابق بیشتری بین کسب خودشان ووضع اقتصادی کشور بر قرار کنند و به مرور زمان هم همین گرانروی کالا به آنها هم سود مالی ناشی از افزایش قیمت کالاها را رسانده است وقوه مالی شان را تقویت کرده و هم این فهم را در جامعه صنفی شان تسرری داده که «چرا با این گرانروی کالا بایستی کالای دیگران با هر برند دیگری را بفروشم؟» بلکه بهتر است بروم برند وارداتی یا ثبتی خودم را بفروش برسانم تا برند سایرین من جمله سایر تولید کنندگان و یا واردکنندگان.

البته همان تولید کننده و وارد کننده هم از گرانروی کالای لوازم خانگی منتفع شده است. مادامی که به صورت روزمره به اعتبارش در بازار به واسطه کیفیت حضورش افزایش می‌یابد به سبب نوسانات مختلف اقتصادی ایران از افزایش قیمت کالاها یا افزایش کمیت کالا در بازار به اشکال مختلف منتفع می‌شود و سر جمع و در برآیند اتفاقات روی داده فردایش بهتر از امروزش است.

میزان عمق تولیدات داخلی و تخصصیکار کردن تولید کنندگان قطعه ای دیگر از پازل موفقیت لوازم خانگی

شاید در هیچ صنعتی از صنایع کشور به اندازه صنعت لوازم خانگی؛ فعالیت تخصصی شکل نگرفته است و به معنای تام و تمامش تقسیم وظایف بنا بر دلایل اقتصادی بوجود نیامده است. در حوزه لباسشویی و ماشین ظرفشویی گروه صنعتی پاکشوما وانتخاب؛ در حوزه یخچال گروه صنعتی انتخاب، هیمالیا،امرسان،الکترواستیل، گل آسای سرما. در حوزه تلویزیون گروه انتخاب،مادیران، سام و گلدیران، شهاب و پارس الکتریک در حوزه جاروبرقی سام، پارس خزر، گلدیران و ده ها شرکت وگروه دیگر که نامشان را نیاوردیم.

مصداقی از ارتباط صحیح سرمایه و کار در مجموعه گل آسای سرما

شرکت گل آسای سرما از ابتدای تاسیس کارخانه اقدام به تولید صنعتی به شیوه قراردادی نمود و این رویه تا به امروزنیز همچنان ادامه داشته است. برندهایی همچون بنس، تکنولایو که این روزها از تلویزیون یا سایر رسانه ها دیده می‌شوند دقیقا همان محصولات تولیدی شرکت گل آسای سرما را عرضه می‌کنند که حتی در نامشان نیز تغییری ایجاد نمی‌کنند بلکه فقط برند و سطح خدماتشان و نحوه قیمت گذاری کالا و شبکه توزیع شان در بازار را تغییرمی دهند.

برندها مشابه حوزه لوازم خانگی

د ها برند جنرال در بازار لوازم خانگی کشور است که به سبب ارزش برند اصلی لوازم خانگی جنرال الکتریک است حتی تولید کنندگانی از قبیل الکترواستیل