مقابله موثر با تهدید مسمومیت های سریالی دانش آموزان دختر ,

مقدمه گزارش تحقیق:

پیش از ورود به بحث سخن کوتاهی با همه خوانندگان اعم از خواص، مسئولان امر و آحاد مختلف جامعه اعم از کادر آموزش و پرورش و والدین دارم.

هدف از نگارش این مقاله ایجاد تشویش اذهان عمومی یا فرافکنی مسائل یا حتی پر کردن وقت نیست بلکه هدف پرداختن به مسائلی کلیدی و بسترهای شکل گیری تصمیم ساز در کشور در پاسخ به چراهای اذهان عمومی در جهت مقابله با شبهات دشمنان این مرز و بوم است.
ضمن اینکه اگر تا پایان مقاله با ما همراه باشید سعی در بیان مطالبه ای جدی با ارائه راهکارهایی عملیاتی برای مقابله موثر با این تهدید خطرناک و ملی را داریم. تهدیدی که اگر همه احاد مردم وظیفه خود را به درستی انجام ندهند کاری که اغتشاشات خیابانی و افزایش انفجارگونه نرخ ارز در کشور نتوانست بکند؛ این تهدید حتما خواهد کرد. در همین مقاله به چرایی این میزان از اهمیت این تهدید اشاره خواهیم کرد. البته ناگفته نماند نگارنده مقاله بجز اطلاعات در دسترس همگان (منابع خبری موثق) استفاده کرده است و تنها تفاوتش با تحلیل های دیگر محک سنجی این اطلاعات و اخبار و حتی شایعات فضای مجازی با عوامل دیگری ست که واقعیت های جاری اند. کاری که ما به آن پدیده شناسی می‌گوییم.

اول : سابقه مسمومیت سریالی دانش آموزان

سابقه مسمومیت سریالی دانش آموزان به «مسمومیت در مدارس دخترانه قم» بر می‌گردد جایی که 25 بهمن 1401 فقط سه روز پس از 22 بهمن شاهد تجمعی از والدین دانش‌آموزان قمی در مقابل فرمانداری بود.

به نقل از منبع این خبر یعنی روزنامه شرق : «سریال مسمومیت دانش آموزان قمی از ۹ آذرماه و از یک هنرستان شروع شد. جایی که به مسمومیت ۱۸ دانش اموز منجر شد. ۲۲ اذرماه در همین مدرسه مجددا این اتفاق رخ داد و ۵۱ نفر دیگر دچار مسمومیت شدند.» بنابر این روایت یعنی بیش از سه ماه است این پدیده در کشور رخ داده است. البته فقط روزنامه اصلاح طلب شرق نبود که به این موضوع و سابقه این رخداد پرداخت. وبگاه خبری شفقنا که پوشش خبری خاصی برای شهر قم دارد جزء اولین منابعی بود که به صورت جزء به جزء به طرح موضوع و واکاوی آن پرداخت. ارائه گزارشاتی در قالب تصویر یا فیلم از تجمعات 25 بهمن جلوی فرمانداری قم از همین دست اخبار شفقنا بوده است.

تصاویری از تجمع والدین دانش اموزان قمی درپی مسمومیت های سریالی دانش آموزان در تاریخ 25 بهمن 1401
فیلمی از تجمع والدین نگران قمی مقابل فرمانداری شهر قم به نقل از شفقنا

نگرانی قمی ها و البته افزایش تعداد مدارس گزارش کننده این حالت نادر باعث کشاندن پای وزیر بهداشت به قم در روز چهارشنبه 26 بهمن ماه هم شد. «وزیر بهداشت در اولین اطلاع رسانی اعلام کرد. عامل مسمومیت دانش آموزان قمی میکروبی نیست. (منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی)

دوم: ویژگی های این تهدید

این تهدید حداقل سه وجه برای جدی گرفتن دارد:

1- تمرکز روی جمعیت هدف کودک و دانش آموز

2- اهمیت،دغدغه و نگرانی که والدین برای فرزندانشان دارند (تعریف جمیعت هدف وسیع برای گسترش نارضایتی در جامعه)

3- ابهام در وجوه مختلف مسمومیت که می‌تواند حل و فصل این رویداد را زمان بر کند و حاکمیت و ملت را درگیر یک جریان فرسایشی و نگران کننده سازد.

سه عامل یاد شده می‌تواند بشکه باروت ناآرامی هایی گسترده تر بعدی در جامعه باشد.

اما ویژگی های این تهدید عبارتند از : ناشناخته و مبهم بودن، جامعه هدف دانش آموزی، روایت تجربی.

در بخش ابهام ناشناخته بودن تهدید بایستی گفت که ابهام در زوایای مختلف این پدیده جا خوش کرده است اولین لایه از این مسئله انکه اصلا مسمومیت یک جمعی از دانش آموزان بایستی تهدید به حساب بیاید یا نوعی سهل انگاری یا یک امر طبیعی و تکرار شونده شناخته شود جای پرسش وسئوال دارد. اما در همین چارچوب وقتی یک پدیده به وقوع و با کررات تکرار می‌شود آنهم در بستری از ناآرامی و تلاطم اجتماعی بی شک بایستی با نگاه بدبینانهبه آن نگریسته و به شکل تهدید تلقی شود .
لایه دوم ابهام این موضوع به «ابهام در علت ایجاد مسمومیت دانش آموزان» و « ابهام در عوامل منتشر کننده« بر می‌گردد.

سوم: اقدامات صورت گرفته تا به حالا

حضور نیروهای امدادی اعم از اورژانس و پلیس در مدارسی که گزارش از آنها ارائه شده اولین اقدام میدانی در هر مورد اتفاق افتاده بوده است. به موازات این اقدام حضور نیروهای متخصص وزارت بهداشت و سازمان پدافند غیر عامل در محل حادثه با انواع آشکارسازهای مواد شیمیایی دومین اقدام پس از اقدام فوری اعزام بیماران به مراکز درمانی بوده است. ارسال برخی نمونه های مشکوک به مراکز سم شناسی وزارت بهداشت و انجام آزمایشات سم شناسی توسط متخصصین نیز گام بعدی بوده است (اقداماتی که به کررات توسط مسئولین و رسانه ها اعلام شده است)

وزیر بهداشت اولین مسئول در سطح ملی بود که همانگونه که پیش تر بیان شد روز چهارشنبه 26 بهمن 1401 وارد قم شد و شخصا به عیادت دانش آموزان قمی بستری در بیمارستان رفت. ایشان در اظهاراتی اعلام کردند:
«بر اساس جمع بندی وزارت بهداشت مسمومیت بسیار خفیف و هیچ گونه عارضه ای را از زمان شروع مسمومیت تا امروز ایجاد نکرده است.
وزیر بهداشت گفت: هیچ گونه نگرانی در مورد دانش آموزان بیمار وجود ندارد و اساتید و پزشکان دانشگاه علوم پزشکی قم نهایت تلاش خود را انجام داده اند و چند تیم بهداشتی و درمانی نیز از تهران به قم اعزام شده است.

وی ادامه داد: نمونه های زیادی از دانش آموزان بیمار گرفته و به مراکز مهمی چون پاستور ارسال شده که مسمومیت میکروبی در‌ آنها مشاهده نشده است.
عین اللهی گفت: کمیته ویژه ای به صورت ملی متشکل از اساتید برجسته علوم پزشکی کشور با مسئولیت معاون درمان وزارت بهداشت تشکیل شده است تا تحقیقات لازم را انجام دهد و نتیجه تحقیقات به اطلاع عموم مردم خواهد رسید.»

بیانیه وزارت کشور به مورخه 13 اسفند 1401 به خوبی بیانگر اقدامات صورت گرفته پیرامون مسمومیت های سریالی است:

«از نخستین حادثه ابتدای آذر ماه در یکی از هنرستا‌های قم اتفاق افتاد پس از قم تاکنون در ۵۲ مدرسه گزارشاتی دال بر بروز عوارض در برخی دانش‌آموزان این مدارس اعلام شد که بلافاصله نیروهای اورژانس، درمان، آتش‌نشانی و انتظامی در محل حاضر و علاوه بر معاینه پزشکی دانش‌آموزانی که ابراز ناراحتی داشتند، محیط داخلی و پیرامونی مدرسه را مورد پایش قرار دادند.»
در این بیانیه به صحت اخبار واصله از سوی برخی رسانه ها همچون شفقنا صحه گذاشته می‌شود و طبیعی است که اقدامات مسئولین محلی و استانی خیلی بیش تر و فراتر از آنچه که در بیانیه وزارت کشور آمده است؛ باشد. من باب مثال در یکی از همین پایش های میدانی که در حوالی مدرسه ای در پردیس اتفاق افتاده است. مامورین به تانکر سوختی که در نزدیکی مدرسه پارک بوده است؛ مشکوک می‌شوند. پس از بررسی های میدانی و اولیه متوجه شباهت بوی استشمام شده در مدرسه با بوی داخل تانکر می‌شوند.

خبرگزاری تسنیم جمعه 12 اسفند به نقل از رضا کریمی صالح معاون فرماندار پردیس اینگونه گزارش می‌دهد:
« زمان وقوع حادثه مسمومیت برای دانش‌آموزان در پی شناسایی عامل انتشار گاز، عوامل حاضر در محیط به یک دستگاه تانکر در مجاورت مدرسه مشکوک شدند.
وی افزود: در بررسی‌های صورت‌گرفته در همان لحظات ابتدایی مشخص شد بوی نامطبوع انتشاریافته در مدرسه به بوی سوخت داخل تانکر شباهت زیادی دارد لذا بلافاصله خودروی تانکر توقیف شد و راننده نیز بازداشت شد. »

این اقدام یک مسئول محلی در سطح استان تهران و بازداشت راننده کامیون در حالیست که وزیر کشور پیش تر شایعه دستگیری هر فرد مظنونی را رد کرده بود.

کریمی صالح در پایان خاطرنشان کرد: راننده تانکر در زمان حاضر بازداشت شده است و سوخت داخل تانکر و دانش‌آموزان نمونه‌برداری و آزمایش شدند اما نتایج نهایی هنوز مشخص نیست. بنابر این گزارش و محلی صورت گرفته فرضیه انتشار بوی گاز ناشناخته از یک تانکر سوخت به یکی از فرضیه های انتشار بدل می‌شود که تا زمان نشر این خبر از نتایج نمونه برداری ها و آزمایشات ماده داخل تانکر خبری نیست.

این مورد شاید یکی از ده ها موردی باشد که بیانیه وزارت کشور که دقیقا یک روز بعد از این تدبیر محلی منتشر می‌شود بدان اشاره ای نمی‌کند و همین امر می‌تواند نقصی بر بیانیه وزارت کشور باشد. طبیعی است مردم در شرایطی که اضطراب و تنش ها در کشور لحظه ای و در ساحت های گوناگون به آنها وارد می‌شود نگران فرزندان شان باشند. اگر بپذیریمآستانه تحمل هر فرد و خانواده با دیگری فرق دارد وزارت کشور حداقل بایستی در گزارشش به تدابیر محلی و استانی مسئولان اشاره کوتاهی مر کرد و عدم طرح این قبیل موارد ضمن اینکه هیچ توجیهی ندارد؛ سراسر مضر است.
البته شاید هم وزارت کشور خودش گزارش دقیقی از اقدامات صورت گرفته تا زمان پتفویض این ماموریت به خودش از سوی رئیس جمهور ندارد یا شاید کار دیگران را قبول ندارد؟

ریشه یابی علت این موضوع که چرا اقدامات محلی و استانی مسئولان بویژه در استان قم که بیش از سه ماه از اولین گزارش وقوع حادثه در آن میگذرد جای بسیار تعجب دارد.

البته فقط مسئولین اجرایی کشور در رده های مختلف نبودند که دست به اقدامات مختلف زدند بلکه نامه دادستان کل کشور به دادستان قم یکی از اقدامات مسئولین قضایی برای شناسایی موضوع بود. در این نامه که مورخه اول اسفند 1401 در ایسنا منتشر شد آمده است:

بسمه تعالی

حجت الاسلام جناب آقای غریب دادستان محترم عمومی و انقلاب قم
سلام علیکم؛

اخبار واصله از یک جریان نگران کننده نوعی مسمومیت در بعضی از مراکز آموزشی قم نشان از احتمال اقدامات مجرمانه عمدی دارد که قابل توجه و پیگیری دقیق است.
اگرچه مسئولین محترم آموزشی و بهداشتی و اطلاعاتی در تعقیب قضیه هستند لکن ضروری است جنابعالی نیز از جایگاه مدعی العمومی با اهتمام بیشتر و سرعت و دقت موضوع را تحت پیگرد قانونی قرار داده و ضمن همکاری لازم با مسئولین ذیربط به ریشه یابی و کشف واقعه پرداخته تا هرچه زودتر نگرانی‌های شهروندان محترم و اولیاء دانش آموزان عزیز برطرف و چنانچه کسانی در این امر قصور و یا تقصیر داشته و یا توطئه ای در کار بوده برخورد قاطع و قانونی انجام دهید و نتیجه را گزارش فرمائید.

محمد جعفر منتظری

در پایان این بخش این موضوع را یادآور می‌شویم که علیرغم نگرانی های عمومی مسئولین در همه رده ها و جایگاه ها فارغ از اجرایی یا قضایی در حال پیگیری های لازم می‌باشند و متاسفانه طبق روال مرسوم ناهمتاهنگی هایی وجود دارد که بایستی مرتفع شود.

چهارم: مواجهه و انعکاس رسانه ای موضوع

رویکرد رسانه ها در انعکاس و بازتاب حوادث زنجیره ای مسمومیت دختران دانش آموز به سه بخش قابل تقسیم است:
1- رسانه های بیگانه : رسانه های بیگانه وظیفه ای جز انعکاس مغرضانه و تا حدی دشمنانه از حادثه رویداده را نداشتند

انتظار دیگری نمی‌رفت و دقیقا همین کار را کردند.
2- رسانه های داخلی جریان اصلاح طلب:
این رسانه ها با انعکاس مواضع سران و افراد سرشناس اصلاح طلب سعی کردند اول نوک پیکان اتهام را به سوی اسلام گرایان افراطی گرفتند.

محمد تقی فاضل میبدی یکی از همین افراد ذی نفوذ است که با لقب استاد حوزه و دانشگاه چنین گفته است: «یک جامعه‌شناس که نمی‌توانم نامش را بگویم در قم پژوهشی در این زمینه انجام داده‌ و در جلسه‌ای این موضوع را برای برخی شرح داده‌است. در این تحقیقاتی که انجام داده به این نتیجه رسیده‌است که هزاره‌گراها این اقدامات را انجام می‌دهند. این مسمومیت‌ها اتفاقی نیست. این جریان شبیه طالبان هستند، گرچه طالبان اجازه نمی‌دهد دختران به دانشگاه بروند اما این گروه می‌گویند دختر نهایتا تا سوم دبستان باید درس بخواند. »

بهار نیوز و تجارت نیوز به انعکاس نظر این فعال اصلاح طلب نیز کمک کردند و پیش از اعلام رسمی حاکمیت و البته اتمام تحقیقات قضایی؛ پیشتاز معرفی جریانی موسوم به هزاره ها در حوزه های علمیه به عنوان متهم جریان مسمومیت های سریالی شدند (!؟) این رسانه ها و شخص فاضل میبدی نه تنها مدعی شناسایی متهمان پا را فراتر از آن گذاشتند و از دولت مطالبه کردند چرا کاری نمی‌کند!؟

شاید ترکش های همین استدلال خبری بود که نماینده قم در مجلس را به سخنانی این چنینی واداشت:
باید با عاملان و مسببین «مسمومیت» برخورد کنند / «مردم و حوزه قم با هرگونه تحجر و کار خارج از عقل مخالف بوده» / از تحصیل دختران حمایت و استقبال می‌کنیم.

البته این خبر زیاد دوام نیاورد و آن محتوایی که بعدا به کار جریان صاحب نظران ،کارشناسان و رسانه های اصلاح طلب آمد پیوند زدن بخش هایی از جریان مذهبی با تفکر طالبانیسم و البته دستمایه قرار دادن این مسمومیت دانش آموزان دختر با رویکرد طالبان و مواجهه جمهوری اسلامی با طالبان بود. جریان اصلاح طلب دوست داشت و دارد نتیجه گرایی خود را در این ماجرا داشته باشد و به نوعی همان نتایج را به مخاطبان نیز القاء کند. (نوعی سیاسی کاری)

اصولگرا:
رسانه های اصولگرا سعی کردند روایت « هیستری عمومی » را در فضای ذهنی مخاطبان و عموم جامعه جای دهند. هدف این رسانه ها بیشتر آرام ساختن فضا یا شاید خرید زمان برای مجریان و تعقیب کنندگان قضایی این موضوع بود.
گزارش تسنیم با عنوان ( "هیستری عمومی" چگونه می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید علائمی شبیه مسمومیت شود؟ ) یکی از همین سلسله گزارشات است.
روایت اصولگرایان اعلم از تسنیم و فارس به نوعی پوشش دهنده تفکرات و نظرات جاری در وزارت کشور بود جایی که وزیر اعلام کرد : گزارشی از ماده سمی برای مسمومیت دانش آموزان نداشتیم/ هدف دشمن ایجاد نگرانی در دانش آموزان و خانواده‌هاست
شاید این جریان رسانه ای خیلی علاقه داشت ماجرا را با یک هیستری عمومی ناشی از فشار چند ماه اخیر اغتشاشات کشور بر روی زنان و دانش اموزان به پایان برد که ناگاه سخنان رهبر انقلاب در روز 15 اسفند ودرختکاری طومار این جریان و تمامی جریانات روایی دیگر را بر چید:
مسئولین باید موضوع مسمومیت دانش‌آموزان را با جدیت دنبال کنند و عوامل این جنایت به اشد مجازات برسند. همه بدانند اگر کسانی به عنوان عوامل این جنایت شناسایی و محکوم شوند، هیچ عفوی درمورد آنها نخواهد بود زیرا باید به اشد مجازات برسند تا مایه عبرت دیگران شود.
همین تاکید کافی بود تا رئیس قوه قضائیه با مسببین احتمالی این مسمومیت فارغ از هر نوعگرایش یا نیتی اتمام حجت کند:
این اقدام یکی از مصادیق روشن افساد فی الارض است؛ چنانچه عوامل این اقدام، مشخص، شناسایی و دستگیر شوند، بدون تردید مفسد فی الارض هستند و دستگاه قضایی به پرونده آن‌ها بصورت خارج از نوبت و ویژه رسیدگی خواهد کرد و عناصری که به نحوی از انحاء اعم از مباشرت، مشارکت و تسبیب در این امر دخالت داشتند، به اشد مجازات می‌رسند و با آن‌ها برخورد قاطع و بدون اغماض صورت می‌گیرد.

این تاکیدات یعنی هم رسانه ها در روایتی که می‌کنند درست روایت کنند و سعی نکنند مقصرین احتمالی را مبرا از گناه کنند یا بی سبب کسی را گرفتار نکنند وهم عاملین احتمالی حواسشان جمع باشد.
شک نکنید این افزایش هزینه برای اقدام به جرم بی شک در کم شدن وقوع وتکرار حوادث مشابه از این پس موثر خواهد بود.

رسانه های نوظهور من باب مثال گوگل

در گوگل به دنبال کلید واژه مناسب برای معرفی گزارش تحقیقاتی ام برای موتور جستجو می‌گشتم به در کنار «مسمومیت دانش آموزان» به کلید واژه های جالبی رسیدیم کلید واژه هایی که نوعی هشتگ گذاری برای ماجرای مشکوک مسمومیت دانش اموزان دختر است.

مادامی که قم بیشترین درگیری به لحاظ زمانی و مکانی را با موضوع مسمومیت دانش اموزان داشته است اما گوگل پیشنهادهای خاصی به مخاطب می‌دهد:

مسمومیت دانش آموزان امروز، مسمومیت دانش آموزان مشهد، مسمومیت دانش آموزان شیراز، مسمومیت دانش آموزان میاندواب، مسمومیت دانش آموزان کرمان، مسمومیت دانش آموزان پسر، مسمومیت دانش آموزان نی نی سایت، مسمومیت دانش آموزان ایذه

نی نی سایت یک سایت محتوایی با تیم حرفه ای و با علاقمندی بانوان است که خانم ها در ان علایق و تجاربشان را به اشتراک می‌گذارند یک جور مجله اینترنتی و شبکه تاجتماعی پس بودنش در این پیشنهادها منطقی بنظر می‌رسد اما سایر موارد به نوعی بیانگر کار کردن گروه های سایبری یا بهتر بگویم سپاه سایبری دشمن بویژه منافقین است.

در باب این موضوع گزارش جداگانه ای آماده می‌کنم.

نمایی از پیشنهادات گوگل در ارتباط با مسمومیت دانش آموزان